Công thức ORDER – Cách viết prompt ChatGPT hiệu quả dễ nhớ

Chào bạn!
Tôi là một người đã làm việc với AI, đặc biệt là ChatGPT, mỗi ngày suốt hơn hai năm qua. Trong quá trình sử dụng, tôi nhận ra rằng việc “giao tiếp” hiệu quả với ChatGPT không hề đơn giản như việc chỉ gõ vài dòng câu hỏi rồi đợi kết quả.

Bạn có bao giờ từng hỏi ChatGPT một điều gì đó và rồi… nhận lại một câu trả lời rất “trên trời”? Hoặc đơn giản là không đúng ý bạn muốn? Tin tôi đi, không chỉ bạn đâu. Và lý do không nằm ở ChatGPT, mà nằm ở cách chúng ta đặt câu hỏi – hay còn gọi là viết “Prompt”. Vậy nên trong bài viết này, tôi muốn chia sẻ cho bạn một công thức đơn giản mà cực kỳ hiệu quả để viết Prompt tốt hơn. Giúp ChatGPT hiểu đúng và phản hồi chuẩn xác: Công thức ORDER.

Vậy “ORDER” là gì?

“ORDER” là viết tắt của 5 bước giúp bạn xây dựng một câu lệnh rõ ràng, đủ ngữ cảnh và dễ hiểu:
O – Outline: Phác thảo mục tiêu bạn muốn ChatGPT giúp.
R – Reason: Nêu rõ lý do vì sao bạn cần điều đó.
D – Detail: Cung cấp chi tiết, thông tin cụ thể liên quan.
E – Example: Cho ví dụ để ChatGPT hiểu rõ hơn bạn đang cần gì.
R – Result: Mô tả kỳ vọng về kết quả đầu ra.

Nghe thì hơi dài, nhưng khi bạn bắt đầu áp dụng, mọi thứ sẽ trở nên rất tự nhiên và logic. Ví dụ nhé:
“Tôi muốn tạo ra 10 nội dung có chủ đề AI dành cho fanpage.
Mục tiêu là để lan toả kiến thức về AI đến cộng đồng.
Nội dung nên đa dạng, gồm ứng dụng AI trong đời sống, xu hướng công nghệ, ví dụ cụ thể.
Ví dụ như: bài viết về AI trong giáo dục, infographic về AI trong kinh doanh…
Tôi cần ChatGPT gợi ý danh sách 10 nội dung, gồm cả tiêu đề, dạng bài (text/video/ảnh) và mô tả ngắn.”

Bạn thấy không? Khi bạn trình bày rõ ràng và có cấu trúc, ChatGPT cũng phản hồi rõ ràng và hiệu quả hơn rất nhiều.

Tại sao nên dùng công thức ORDER?

– Giúp ChatGPT hiểu đúng ý bạn: AI không đọc được suy nghĩ của bạn – nó chỉ hiểu những gì bạn mô tả. ORDER giúp bạn “nói rõ điều mình muốn”.
– Tiết kiệm thời gian: Khi prompt rõ ràng, bạn ít phải chỉnh sửa hay yêu cầu lại. Một lần đúng – tiết kiệm cả giờ đồng hồ!
– Phù hợp với mọi tình huống: Từ việc phân tích dữ liệu, lên kế hoạch, viết nội dung, nghiên cứu thị trường… ORDER đều dùng được.

Vài ví dụ áp dụng công thức ORDER trong thực tế

🔍 Tìm kiếm thông tin
– Tôi cần tìm hiểu lịch sử phát triển Internet (O). Vì tôi đang viết một bài luận về ảnh hưởng của Internet (R).
– Xin cung cấp thông tin từ những năm 1960 đến nay, kèm các mốc quan trọng (D).
– Ví dụ như sự ra đời của World Wide Web, mạng xã hội (E).
– Tôi muốn có bản tóm tắt ngắn, liệt kê các sự kiện theo năm (R).

📈 Phân tích dữ liệu
– Tôi muốn phân tích xu hướng đầu tư vào công nghệ AI (O). Để chuẩn bị cho bài thuyết trình tuần sau (R).
– Tôi cần thông tin về các công ty AI nổi bật, vốn đầu tư, sản phẩm chính (D).
– Ví dụ như OpenAI, Anthropic, Mistral AI… (E).
– Kết quả nên là một bảng tóm tắt + biểu đồ xu hướng nếu có (R).

🎯 Lập kế hoạch
– Tôi cần lên kế hoạch tổ chức workshop về ứng dụng AI cho doanh nghiệp (O).
– Vì tôi muốn quảng bá dịch vụ đào tạo của công ty (R).
– Sự kiện dự kiến tổ chức online, 2 tiếng, 50 người tham gia (D).
– Ví dụ: nội dung chia thành 2 phần – trình bày và hỏi đáp (E).
– Tôi muốn có đề cương sự kiện, slide gợi ý và kế hoạch truyền thông (R).

Một vài lưu ý nho nhỏ dành cho bạn

– Không phải lúc nào ChatGPT cũng hiểu đúng ngay lần đầu. Đừng ngại yêu cầu lại, chỉnh sửa hoặc thêm thông tin.
– ORDER không phải “khuôn mẫu cứng nhắc”, mà là một khung tham khảo linh hoạt. Đơn giản hoá nếu chỉ cần câu hỏi ngắn.
– Tương tác là chìa khoá: càng trò chuyện nhiều, càng điều chỉnh tốt, kết quả càng sát với mong đợi.

ChatGPT là một trợ lý cực kỳ thông minh, nhưng hiệu quả hay không phụ thuộc phần lớn vào cách bạn ra lệnh cho nó. Công thức ORDER giống như một tấm bản đồ – giúp bạn đi đúng hướng ngay từ đầu.
Tôi tin rằng nếu bạn thử áp dụng công thức này một vài lần, bạn sẽ bất ngờ về chất lượng phản hồi mà ChatGPT có thể mang lại. Và nếu bạn là người đang học hỏi, sáng tạo, làm nội dung, đào tạo hay kinh doanh… thì biết cách “nói chuyện” với ChatGPT chính là kỹ năng vàng trong thời đại AI này.